Ινομυώματα: δε μας τρομάζουν
Τι είναι τα ινομυώματα και πόσο συχνά είναι;
Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας και ευθύνονται για πολλά μη αναγκαία χειρουργεία, μεταξύ των οποίων και αρκετές υστερεκτομές. Οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν καθόλου συμπτώματα ή αυτά είναι πολύ ήπια. Έχει αποδειχθεί ότι στο 80% των γυναικών που επέλεξαν τη συστηματική παρακολούθηση αντί χειρουργείου, δεν επήλθε καμιά ουσιαστική μεταβολή στα συμπτώματα και στη γενικότερη κατάσταση της υγείας τους μετά από ένα χρόνο.
Δεν υπάρχει ένδειξη ότι μπορεί να μεταβούν σε κακοήθεια. Είναι εξαιρετικά συχνά. Με την ευαίσθητη μέθοδο της μαγνητικής τομογραφίας φάνηκε ότι εντοπίζονται σε περισσότερες από το 75% των γυναικών. Στην ηλικία των 35 το υπερηχογράφημα τα εντοπίζει στο 40% των γυναικών της λευκής φυλής, ενώ στην ηλικία των 50 ετών, βρίσκονται υπερηχογραφικώς στο 70%, αντίστοιχα.
Ποια είναι η αιτία των ινομυωμάτων;
Η αιτία δεν έχει πλήρως αποσαφηνισθεί. Προέρχονται από ένα μόνο κύτταρο το όποιο πολλαπλασιάζεται λόγω κάποιας μετάλλαξης. Συνήθως εμφανίζονται στις ηλικίες 25-35. Δεν εμφανίζονται πριν την εφηβεία γιατί χρειάζονται τις γυναικείες ορμόνες προγεστερόνη και οιστρογόνα για να αναπτυχθούν. Κατά την εμμηνόπαυση συρρικνώνονται, μειώνοντας μερικώς το αρχικό τους μέγεθος. Εξάλλου, η κληρονομική προδιάθεση φαίνεται από το γεγονός ότι αν η μητέρα ή αδερφή έχουν ινομυώματα, οι πιθανότητες να έχει και η γυναίκα είναι αυξημένες.
Πόσοι τύποι ινομυωμάτων υπάρχουν;
Ανάλογα με τη θέση τους στη μήτρα ταξινομούνται σε:
–Υπορογόνια, όταν βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας
–Υποβλεννογόνια, όταν βρίσκονται κοντά στη ενδομητρική κοιλότητα που βρίσκεται στο εσωτερικό της μήτρας
–Ενδοτοιχωματικά, όταν βρίσκονται μέσα στο τοίχωμα της μήτρας
–Μισχωτά, όταν κρέμονται από την επιφάνεια ή την εσωτερική κοιλότητα της μήτρας από ένα μίσχο.
Πώς προκαλούν τα ινομυώματα αιμορραγίες;
Υπάρχει μια θεωρία που υποστηρίζει ότι το ινομύωμα δεν επιτρέπει στο μυομήτριο (ο μυικός ιστός της μήτρας) να συσπαστεί κανονικά ( και να προκαλέσει την αίσθηση που αντιλαμβανόμαστε ως πόνοι περιόδου). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην φράσσονται τα αγγεία της περιοχής και να αιμορραγούν περισσότερο. Σύμφωνα με άλλη θεωρία τα ινομυώματα παράγουν πρωτεΐνες που προκαλούν αγγειογένεση ( την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων ) με αποτέλεσμα η περιοχή που βρίσκονται να έχει περισσότερα αγγεία και επομένως να αιμορραγεί περισσότερο.
Δεν υπάρχει ένδειξη ότι μπορεί να μεταβούν σε κακοήθεια. Είναι εξαιρετικά συχνά. Με την ευαίσθητη μέθοδο της μαγνητικής τομογραφίας φάνηκε ότι εντοπίζονται σε περισσότερες από το 75% των γυναικών. Στην ηλικία των 35 το υπερηχογράφημα τα εντοπίζει στο 40% των γυναικών της λευκής φυλής, ενώ στην ηλικία των 50 ετών, βρίσκονται υπερηχογραφικώς στο 70%, αντίστοιχα.
Πώς τα ινομυώματα προκαλούν πίεση ή πόνο;
Τα μεγαλύτερα σε όγκο ινομυώματα ανάλογα με τη θέση τους μπορεί να προκαλούν ένα αίσθημα πόνου ή πίεσης στην κοιλιά ή στο κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης ή ενόχληση κατά τη σεξουαλική επαφή. Επίσης μαζί με τα παραπάνω μπορεί να προκαλούν και εμφανή διάταση της κοιλιάς, ορισμένες φορές. Ενίοτε, ο πόνος εμφανίζεται ξαφνικά και κρατά για μερικές εβδομάδες, όταν η αγγείωση του ινομυώματος δεν είναι επαρκής και αυτό ισχαιμεί με συνέπεια ένα τμήμα του ή ολόκληρο να νεκρωθεί ( το αποκαλούμε εκφυλισμένο ινομύωμα). Σπανιότερα ο μίσχος ενός μισχωτού ινομυώματος μπορεί να περιστραφεί γύρω από τον εαυτό του κι έτσι να στραγγαλιστούν τα αγγεία που το τροφοδοτούν με οξυγόνο. Αυτό οδηγεί σε νέκρωση του ινομυώματος και ο πόνος είναι ιδιαίτερα έντονος, πράγμα που πολλές φορές οδηγεί στο χειρουργείο.
Υπάρχει σχέση μεταξύ ινομυωμάτων και υπογονιμότητας / αποβολών;
Αν τα ινομυώματα είναι σε τέτοια θέση που παραμορφώνουν την εσωτερική κοιλότητα της μήτρας (ενδομητρική κοιλότητα) ή πιέζουν τις σάλπιγγες, ίσως ευθύνονται για υπογονιμότητα. Όταν το έμβρυο εμφυτευθεί κοντά σε ένα ινομύωμα υπάρχει περίπτωση η αγγείωση της περιοχής να είναι περιορισμένη και η ανάπτυξή του εμποδίζεται. Όταν υπάρχει στο ιστορικό ένα ινομύωμα κοντά στην ενδομητρική κοιλότητα και μια αποβολή, τότε είναι καλύτερα αυτό να αφαιρείται.
Υπάρχει φαρμακευτική αγωγή για τα ινομυώματα;
Η διαθέσιμη αγωγή που υπάρχει απλά αγοράζει χρόνο. Δημιουργεί συνθήκες εμμηνόπαυσης και στερεί τα ινομύωματα από τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη, με αποτέλεσμα το μέγεθός τους να μειώνεται το πολύ κατά το ένα τρίτο. Το αποτέλεσμα αυτό διατηρείται για όσο χρόνο λαμβάνεται η αγωγή ή οποία δεν συνηθίζεται να δίνεται για πάνω από 6 μήνες λόγω της κυριότερης παρενέργειάς της που είναι η οστεοπόρωση. Στο διάστημα αυτό η αιμορραγία και η περίοδος σταματούν και η γυναίκα βρίσκει χρόνο να αποκαταστήσει τον αιματοκρίτη της και να προετοιμαστεί για ένα μελλοντικό χειρουργείο. Ιδιαίτερα χρήσιμη είναι η φαρμακευτική αγωγή για τις γυναίκες που πλησιάζουν την εμμηνόπαυση, αν θέλουν να αποφύγουν το χειρουργείο, γιατί έτσι θα κερδίσουν το χρόνο μέχρι να σταματήσει φυσιολογικά η παραγωγή ορμονών από τις ωοθήκες τους. Το ενδομήτριο σπείραμα ή σπιράλ με προγεστερόνη (mirena) φαίνεται ότι εκτός από αντισύλληψη, ελέγχει καλά και τις αιμορραγίες μήτρας με ινομυώματα που δεν βρίσκονται όμως πολύ κοντά στην ενδομητρική κοιλότητα.
Πότε πρέπει να γίνει χειρουργείο για ινομύωμα;
Οι περισσότερες γυναίκες με ινομυώματα μήτρας έχουν πολύ ήπια έως καθόλου συμπτώματα και δε χρειάζονται θεραπεία. Καλό είναι όμως να παρακολουθούνται από το γυναικολόγο κατά τον ετήσιο έλεγχο. Αν όμως εμφανίζουν κάποιο από τα παρακάτω σοβαρά συμπτώματα και αποδειχθεί ότι η αιτία του είναι τα ινομυώματα θα πρέπει να χειρουργηθούν ( με λαπαροσκοπική ή χειρουργική αφαίρεση ινομυώματος και πολύ σπάνια με υστερεκτομή). Αυτά είναι:
-Μηνορραγίες ή μητρορραγίες με αναιμία, δηλαδή βαριά αιμορραγία στην περίοδο ή εκτός περιόδου που μειώνει πολύ τον αιματοκρίτη και την αιμοσφαιρίνη,
-Πιεστικά φαινόμενα από πολύ μεγάλα ινομυώματα όπως απόφραξη των ουρητήρων, με αποτέλεσμα δυσκολία στην προώθηση των ούρων από τα νεφρά στην ουροδόχο κύστη, ή πίεση της ουροδόχου κύστης με αποτέλεσμα συχνουρία ή ακράτεια. Ακόμα ένας λόγος χειρουργείου είναι όταν ένα μεγάλο ινομύωμα, λόγω πίεσης, προκαλεί πόνο στην πύελο, χαμηλά δηλαδή στην κοιλιά.