Τοξόπλασμα: μια νόσος που υπάρχει χάρη στις γάτες
Πότε να ανησυχώ για το τοξόπλασμα;
Αν έχετε μολυνθεί στο παρελθόν από τοξόπλασμα, τότε έχετε αντισώματα που προστατεύουν το μωρό σας από λοίμωξη. Συστήνεται όμως, να περιμένετε 6 μήνες από τη μόλυνση για να μείνετε έγκυος. Αν είχατε τοξοπλάσμωση λίγο πριν ή στην εγκυμοσύνη, τότε η λοίμωξη μπορεί να περάσει στο έμβρυο. Είναι πιθανό να μη παρουσιάσετε καθόλου συμπτώματα κατά τη λοίμωξη ή να δίνει την εικόνα μιας ελαφριάς γρίπης, καθώς επίσης το νεογνό να μην παρουσιάζει συμπτώματα κατά τη γέννηση, αλλά αργότερα να πάσχει από τύφλωση ή διανοητική καθυστέρηση. Υπάρχουν και περιπτώσεις που τα νεογνά εμφανίζουν προβλήματα, συνήθως από τα μάτια ή τον εγκέφαλο στη γέννηση.
Πώς μεταφέρεται το τοξόπλασμα στους ανθρώπους;
Οι γάτες μολύνονται από το παράσιτο τρώγοντας τρωκτικά, πουλιά και άλλα μικρά ζώα. Στη συνέχεια το παράσιτο απεκκρίνεται κατά εκατομμύρια στα κόπρανα της γάτας, για τρεις εβδομάδες. Τα παράσιτα είναι ανθεκτικά στα απολυμαντικά και επιβιώνουν για μήνες στο έδαφος. Έτσι μολύνεται το έδαφος, το χώμα, τα φρούτα και τα λαχανικά. Στο σώμα των ζώων, που έρχονται σε επαφή με το στόμα τους με το μολυσμένο χώμα, το τοξόπλασμα πολλαπλασιάζεται και εγκαθίσταται στους μυς, εγκέφαλο, συκώτι και αλλού. Τα ζώα αυτά μπορεί να είναι φορείς για πολλά χρόνια, χωρίς συμπτωματολογία. Η κατανάλωση μη καλά μαγειρεμένου κρέατος από χοιρινό, αρνί, μοσχάρι ή πουλερικά μπορεί να μεταφέρει το παράσιτο στον άνθρωπο.
Πώς μπορώ να προφυλαχθώ από το τοξόπλασμα;
- Αν έχετε γάτα, ζητήστε από κάποιον άλλο να αδειάζει το χώμα της κι αν αυτό δεν είναι εφικτό να φοράτε πλαστικά γάντια και να πλένετε τα χέρια σας με ζεστό νερό και σαπούνι.
- Να αλλάζετε καθημερινώς το χώμα της γάτας σας, γιατί το παράσιτο γίνεται μεταδοτικό 1-5 μέρες μετά την απέκκρισή του στα κόπρανα της γάτας.
- Να ταΐζετε τη γάτα σας με συσκευασμένα τρόφιμα.
- Να κρατάτε τη γάτα σας μέσα στο σπίτι.
- Να φοράτε γάντια κατά την κηπουρική ή κάθε είδους επαφή με το χώμα και και να πλένετε τα χέρια σας με ζεστό νερό και σαπούνι.
- Να τρώτε το κρέας καλά μαγειρεμένο και να μην το δοκιμάζεται για να δείτε αν ψήθηκε. Στην Αμερική υπάρχει η σύσταση να χρησιμοποιείται ένα θερμόμετρο μαγειρικής σύμφωνα με το οποίο το κρέας πρέπει να έχει τουλάχιστον 63ο C, στο πιο χοντρό σημείο του και να το αφήνετε τουλάχιστον 3 λεπτά, αφού ο βγάλετε από τη φωτιά για να το φάτε. Ο κιμάς πρέπει να έχει τουλάχιστον 71ο C και τα πουλερικά 74ο C και να μείνουν για 3 λεπτά μετά το μαγείρεμα.
- Αν καταψύχετε το κρέας σε θερμοκρασία υπό του μηδενός μειώνεται η πιθανότητα να είναι μολυσματικό.
- Τα φρούτα πρέπει να πλένονται κι αν είναι δυνατόν να τρώγονται ξεφλουδισμένα.
- Να πλένετε καλά τις επιφάνειες κοπής, τα μαχαίρια και τα χέρια σας αν έχετε έρθει σε επαφή με άπλυτα φρούτα και λαχανικά και ωμό κρέας.
- Να αποφεύγετε την κατανάλωση νερού από ποτάμι και πηγές, γιατί μπορεί να είναι μολυσμένο.
Πώς μπορώ να ξέρω αν έχω λοίμωξη από τοξόπλασμα ή αν την έχω περάσει;
Υπάρχει εξέταση αίματος που ανιχνεύει τα αντισώματα πρόσφατης λοίμωξης , που λέγονται IgA και IgM και τα αντισώματα παλιάς λοίμωξης, τα IgG.
Κι αν μολυνθώ στην εγκυμοσύνη υπάρχει θεραπεία;
Υπάρχει φάρμακο που μειώνει τις πιθανότητες μετάδοσης του παρασίτου στο έμβρυο, αλλά το έμβρυο πρέπει να παρακολουθείται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τη γέννηση.
Πώς μπορώ να μάθω αν το έμβρυο έχει προσβληθεί από τοξόπλασμα;
Η αμνιοπαρακέντηση μπορεί να μας δείξει αν η μόλυνση έχει περάσει στο έμβρυο. Αν η απάντηση είναι θετική, οι γονείς πρέπει να ενημερωθούν για τις πιθανότητες που υπάρχουν το μωρό να εμφανίσει κάποιο πρόβλημα κι ανάλογα με την ηλικία της κύησης και την επιθυμία του ζεύγους λαμβάνεται η απόφαση περί συνέχισης ή μη της κύησης.
Ποιές είναι οι πιθανότητες να μεταφερθεί το τοξόπλασμα στο έμβρυο;
Αν μολυνθείτε στ διάρκεια του πρώτου τριμήνου, οι πιθανότητες να περάσει η λοίμωξη στο έμβρυο είναι 15%, στο δεύτερο τρίμηνο 30% και στο τρίτο τρίμηνο 60%. Αν και με την αύξηση της ηλικίας της κύησης αυξάνονται οι πιθανότητες να μολυνθεί το έμβρυο, η σοβαρότητα των επιπτώσεων της στο έμβρυο είναι μεγαλύτερη στο πρώτο τρίμηνο.