Γυναίκα και άθληση
Ποιες είναι οι ευεργετικές συνέπειες του αθλητισμού στην υγεία της γυναίκας;
Οι γυναίκες, ενδιαφερόμαστε για την υγεία μας και την εμφάνισης μας. Επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η άσκηση ευνοεί την μακροζωία, βελτιώνει την ποιότητα της ζωής, μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, προστατεύει από την υπέρταση , το διαβήτη και την υψηλή χοληστερίνη, μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης κάποιων τύπων καρκίνων, προλαμβάνει την οστεοπόρωση, είναι αγχολυτική και αντικαταθλιπτική, εξασφαλίζει άνετη κινητικότητα και μυϊκή δύναμη σε μεγαλύτερη ηλικία και ρυθμίζει το σωματικό βάρος χωρίς να περιοριστεί η απόλαυση που μας προσφέρει το ωραίο φαγητό.
Γιατί πρέπει να αθλούνται τα κορίτσια από νωρίς;
Υπάρχουν πολλές απαντήσεις στην παραπάνω ερώτηση. Η πιο διαδεδομένη είναι ότι πρέπει να αθλούνται για χάρη της ευεργετικής δράσης που έχει η άσκηση στην υγεία και στη σωματική διάπλαση. Άλλη απάντηση είναι ότι η άθληση εξυπηρετεί και την ψυχαγωγία κι έτσι το κορίτσι που αθλείται περνά καλά. Υπάρχουν όμως κι άλλοι, όχι τόσο οφθαλμοφανείς λόγοι που η άθληση πρέπει να αρχίζει από την παιδική ακόμα ηλικία. Η μικρή αθλήτρια έχει πολύ καλές επιδόσεις στο σχολείο, γιατί η άσκηση ενισχύει τη εγκεφαλικές λειτουργίες όπως τη μάθηση, τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Το κορίτσι που αθλείται, καθώς περιτριγυρίζεται από συναθλητές και προπονητές κάνει φιλίες, γίνεται κοινωνικό και μαθαίνει να συνεργάζεται με άλλους ανθρώπους, να θέτει στόχους και να εργάζεται συστηματικά και μεθοδικά μέχρι να τους καταφέρει με επιτυχία, πράγμα που με τη σειρά του της προσφέρει αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Για τη μικρή αθλήτρια είναι πιο εύκολο να διατηρεί το ιδανικό βάρος και μακροπρόθεσμα έχει λιγότερες πιθανότητες να γίνει καπνίστρια, να αναπτύξει οστεοπόρωση και καρκίνο του μαστού. Εξάλλου η άθληση στο μικρό κορίτσι, όπως και σε όλους τους αθλητές ανεξαρτήτως ηλικίας φέρνει «ευτυχία» καθώς προκαλεί παραγωγή ουσιών στον εγκέφαλο που λέγονται ενδορφίνες, οι οποίες βελτιώνουν τη διάθεση του ατόμου.
Πως θα πείσεις μια έφηβο να ξεκινήσει την ενασχόληση με τον αθλητισμό;
Ιδανική είναι όμως η άθληση και για τις έφηβες. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει όλοι οι έφηβοι, αγόρια και κορίτσια, να κάνουν κάποιο είδος αεροβικής άσκησης τρείς ή περισσότερες φορές την εβδομάδα έτσι ώστε ο ρυθμός των καρδιακών παλμών να αυξάνεται για 20 λεπτά συνεχόμενα. Αεροβικά αθλήματα είναι το τρέξιμο, το ποδήλατο , το κολύμπι, το τένις, το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο, ο χορός, η κωπηλασία, το σκι, το πατινάζ, το τραμπολίνο και άλλα πολλά. Για το γονιό όμως είναι πρόκληση να σηκώσει την έφηβη κόρη του από τον καναπέ, την τηλεόραση και το τηλέφωνο. Προετοιμασμένος ο γονιός να αντιμετωπίσει την αντιδραστική φύση της εφήβου και εφοδιασμένος με επιμονή, υπομονή και ακλόνητα επιχειρήματα, θα πρέπει να τονίσει στη νεαρή γυναίκα ότι με τον αθλητισμό θα κατακτήσει εκτός από καλή υγεία και όμορφο σώμα, καλή διάθεση, ενέργεια, φίλες και φίλους συναθλητές, θαυμασμό κι εκτίμηση από τον κοινωνικό περίγυρο.
Η άθληση επιτρέπεται στην εγκυμοσύνη;
Η άθληση στην εγκυμοσύνη εξαρτάται από τη φυσική κατάσταση της εγκύου, το ιατρικό της ιστορικό, την πορεία της εγκυμοσύνης της, αλλά και τις προσωπικές της ανάγκες και επιθυμίες. Το ζητούμενο βέβαια είναι ο αθλητισμός στη εγκυμοσύνη να είναι ασφαλής για την έγκυο και για το έμβρυο, ο δε μαιευτήρας οφείλει να προειδοποιήσει την έγκυο ποια είναι τα σημεία και συμπτώματα εξαιτίας των οποίων θα διακόψει την άθλησή της. Μερικά από αυτά είναι αιμορραγία, διαρροή υγρών, ξαφνικό πρήξιμο, αιφνίδιος πόνος στη γάμπα, πόνος στην κοιλιά, συσπάσεις της μήτρας. Πολλοί μαιευτήρες αποτρέπουν τις εγκύους από το να συνεχίσουν αθλήματα που είτε έχουν κίνδυνο πτώσης και τραυματισμού (σκι, ιππασία, πατινάζ κα), είτε έχουν κίνδυνο τραυματισμού στην κοιλιακή χώρα (μπάσκετ, ποδόσφαιρο, πολεμικές τέχνες κα). Η αλήθεια είναι ότι αν μια έμπειρη αθλήτρια μείνει έγκυος , συνήθως μπορεί να συνεχίσει το άθλημά της και στην εγκυμοσύνη με κάποιες όμως τροποποιήσεις. Η ποδηλασία, πχ χρειάζεται προσοχή στο θέμα της ισορροπίας γιατί αλλάζει το κέντρο βάρους της γυναίκας. Το τρέξιμο μπορεί να συνεχιστεί σε χαμηλότερες ταχύτητες με καλή ενυδάτωση και χρησιμοποιώντας το τεστ της ομιλίας. Εφόσον δηλαδή τρέχει η έγκυος πρέπει να μπορεί να μιλάει στο διπλανό της κι αν λαχανιάζει πρέπει να μειώσει ταχύτητα. Ακόμα και το σκι μπορεί να συνεχιστεί σε πίστες με μικρότερη κλίση αν υπάρχει εμπειρία και γνώση αποφυγής των πτώσεων. Το κολύμπι είναι από τα ιδανικότερα αθλήματα της εγκυμοσύνης ιδιαίτερα στο τρίτο τρίμηνο καθώς η άνωση ανακουφίζει τις αρθρώσεις και τη σπονδυλική στήλη από το σωματικό βάρος που έχει αυξηθεί στην κύηση.
Μέχρι ποια ηλικία μπορεί να μάθει μια γυναίκα ένα καινούργιο άθλημα;
Σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεστε ο σημαντικότερος παράγοντας για να ξεκινήσετε ένα καινούργιο άθλημα είναι η επιθυμία. Η άσκηση στο γυμναστήριο με τα μηχανήματα που διαθέτει είναι πολύ βολική και αποτελεσματική, αλλά δεν είναι διασκεδαστική για τις περισσότερες από μας. Πως θα συνδυάσουμε την άσκηση με την ψυχαγωγία και την κοινωνικοποίηση? Επιλέγοντας να μάθουμε ένα άθλημα. Ποτέ δεν είναι αργά να μάθουμε το άθλημα που μας άρεσε στα παιδικά μας χρόνια, τότε που μπορεί η μαμά να σας πήγαινε, σας έσερνε μάλλον στο μπαλέτο, ενώ εσείς επιθυμούσατε το καράτε. Μπορεί όμως να θέλετε να μάθετε ένα νέο άθλημα γιατί βαρεθήκατε τον τρόπο της άσκησης που διατηρούσατε έως σήμερα και θέλετε κάτι καινούργιο στη ζωή σας ή ακόμα γιατί μπορεί στον εργασιακό σας χώρο να έχει συσταθεί μια αθλητική ομάδα και να θέλετε να συμμετάσχετε σε αυτήν. Επιλέξετε κάποιο άθλημα που ταιριάζει στις ικανότητες σας, συμβουλευτείτε το γιατρό σας, συζητείστε με τον προπονητή σας να το προσαρμόσει στις δικές σας δυνατότητες και ξεκινήστε.
Ποιο είναι το σκοτεινό πρόσωπο του γυναικείου αθλητισμού ;
Η τριάδα της αθλήτριας είναι ο συνδυασμός διαταραχής της πρόσληψης τροφής και απώλειας βάρους με αμηνόρροια και οστεοπόρωση. Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής περιλαμβάνουν μέτρια έως σοβαρή μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων ( νευρογενή ανορεξία) ή σποραδική έως συστηματική λήψη μεγάλων ποσοτήτων τροφής και πρόκληση εμετού ή κενώσεων με χρήση υπακτικών (νευρογενής βουλιμία). Το πολύ χαμηλό σωματικό βάρος μέσω διαφόρων μηχανισμών επηρεάζει τη λειτουργία των ωοθηκών οι οποίες διακόπτουν την παραγωγή οιστρογόνων και τη διαδικασία της ωοθυλακιορρηξίας. Το αποτέλεσμα είναι η αμηνόρροια δηλαδή η απουσία εμμήνου ρύσεως και υπογονιμότητα. Επίσης τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων προκαλούν οστεοπόρωση και αύξηση του κινδύνου για στεφανιαία νόσο, όπως θα συνέβαινε φυσιολογικά μετά την εμμηνόπαυση. Η αθλήτρια που έχει βάλει τον εαυτό της σε αυτή την κατάσταση πιθανότητα προσπαθεί να κρύψει τα συμπτώματα της τριάδας από τους άλλοuς.
Το ντόπινγκ δεν προσβάλλει μόνο το πνεύμα της ευγενούς άμιλλας των αθλητών , αλλά προσβάλλει σοβαρά και την υγεία τους. Τα αναβολικά στεροειδή επηρεάζουν το καρδιαγγειακό και νευρικό σύστημα και αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης νεοπλασίας. Τα διεγερτικά σχετίζονται με υπέρταση, ταχυκαρδία, εγκεφαλικό και θάνατο. Η χρήση πεπτιδικών ορμονών, τα ναρκωτικά, τα διουρητικά, οι β-αναστολεις ή ο συνδυασμός διαφόρων σκευασμάτων είναι επιβλαβής. Οι επαγγελματίες αθλητές διακινδυνεύουν πολλά όταν επιλέγουν το ντόπινγκ ως μέσον κατάκτησης του χρυσού. Αλλά η χρήση ουσιών για καλύτερες επιδόσεις απαντάται ακόμα και στον ερασιτεχνικό και στο σχολικό αθλητισμό. Οι γονείς, οι προπονητές, οι εκπαιδευτικοί, οι επαγγελματίες της υγείας, πρέπει να είναι ενήμεροι για τα σημεία και συμπτώματα που δείχνουν ότι η έφηβη αθλήτρια χρησιμοποιεί αναβολικά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται: Γρήγορη αύξηση του βάρους σώματος, αλλαγές στη δομή του σώματος με αξιοσημείωτη αύξηση της μυϊκής μάζας, φουσκωμένο πρόσωπο, μεγαλύτερη ανάπτυξη του πάνω μέρους του σώματος, αύξηση της ακμής, σημεία ενέσεων στους μεγάλους μυς (γλουτοί, μηροί), μείωση μεγέθους των μαστών, αύξηση του βάθους της φωνής, αύξηση της τριχοφυΐας στο σώμα και στο πρόσωπο, αλλαγές στη συμπεριφορά, στην ψυχολογία και συναισθηματική κατάσταση. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να ενημερώνονται οι έφηβοι και οι νέοι για την πραγματική δράση των αναβολικών από έγκυρες πηγές και όχι από εκείνους που θέλουν να εκμεταλλευθούν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες.