Καλοήθεις κύστεις ωοθηκών

Σε μια γυναίκα που βρίσκεται σε αναπαραγωγική ηλικία, οι κύστεις στις ωοθήκες είναι πολύ συνηθισμένες. Μια κύστη στην ωοθήκη περιγράφεται ως ένας μικρός σάκος, γεμάτος υγρό, στο εσωτερικό ή στην επιφάνεια της ωοθήκης. Οι κύστεις ποικίλουν σε μέγεθος και διαφοροποιούνται σε καλοήθεις, που είναι οι πιο συχνές και κακοήθεις. Ο κίνδυνος κακοήθειας αυξάνεται με την ηλικία.

Ποιά είναι τα συμπτώματα μιας κύστης της ωοθήκης;

Οι περισσότερες κύστεις είναι ασυμπτωματικές. Μερικές όμως μπορεί να προκαλέσουν ήπιο ή πιο οξύ πόνο χαμηλά στην κοιλιά, ή πόνο μετά από κάποιες δραστηριότητες όπως η σεξουαλική επαφή. Άλλες είναι ευθύνονται για παροδικές ανωμαλίες στην περίοδο. Οι μεγαλύτερες κύστεις μπορεί να προκαλέσουν συστροφή της ωοθήκης, να περιστραφεί δηλαδή γύρω από το εαυτό της κι έτσι να στραγγαλιστούν τα αγγεία που την αιματώνουν με αποτέλεσμα να διακοπεί μερικώς ή ολικώς ή κυκλοφορία του αίματος μέσα στην ωοθήκη. Άλλες κύστεις είναι δυνατόν να υποστούν ρήξη ή και να αιμορραγήσουν μέσα στην κοιλιά. Η συστροφή και η ρήξη της ωοθήκης προκαλούν έντονο πόνο.

Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση μιας κύστης της ωοθήκης;

Οι περισσότερες κύστεις, δεν προκαλούν συμπτώματα και η διάγνωσή τους γίνεται τυχαία στην κλινική εξέταση ή στο υπερηχογράφημα. To CA-125 είναι μια εξέταση αίματος που χρησιμοποιείται στη διαφορική διάγνωση. Αν είναι αυξημένο σε γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση που έχει κύστη ωοθήκης, είναι πιθανός δείκτης κακοήθειας. Αυξημένα επίπεδα CA-125 σε γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας, όμως, μπορεί να οφείλονται σε κάποια καλοήθη νόσο, όπως ενδομητρίωση και για το λόγο αυτό σε νέες γυναίκες δεν είναι αξιόπιστος δείκτης κακοήθειας.

Ποιες είναι οι πιο συχνές καλοήθεις κύστεις στις ωοθήκες;

–Λειτουργικές κύστεις

Οι πιο συχνές κύστεις είναι οι λειτουργικές κύστεις, που είναι αποτέλεσμα μιας απόκλισης από τη φυσιολογική λειτουργία της ωορρηξίας. Προκαλούν ήπια (ελαφρύ πόνο, ανωμαλία στην περίοδο) ή καθόλου συμπτώματα και υποχωρούν αυτόματα σε 6-8 εβδομάδες. Υπάρχουν δυο είδη:

Το κυστικό ωοθυλάκιο, που σχηματίζεται όταν το ωοθυλάκιο που περιέχει το ωάριο δεν σπάσει στη μέση του κύκλου, αλλά συνεχίσει να μεγαλώνει,

Η κύστη ωχρού σωματίου, όταν στο ωοθυλάκιο που περιέχει το ωάριο, μετά τη ρήξη και την έξοδο του ωαρίου, σφραγίσει το σημείο της ρήξης με αποτέλεσμα να μην αδειάσει και συνεχίζει να συσσωρεύεται περισσότερο υγρό και να μεγαλώνει.

–Δερμοειδής κύστη

Οι δερμοειδείς κύστεις σχηματίζονται από ένα τύπο κυττάρων ικανών να εξελιχθούν σε διάφορους ιστούς. Για το λόγο αυτό οι δερμοειδείς κύστεις μπορεί να περιέχουν τρίχες, δόντια, σμήγμα ή δέρμα.

–Κυσταδένωμα

Το κυσταδένωμα σχηματίζεται από κύτταρα που βρίσκονται στην επιφάνεια της ωοθήκης. Άλλοτε περιέχουν υγρό κι άλλοτε Βιέννη. Συνήθως είναι καλοήθη, αλλά μπορεί να μεγαλώσουν πολύ και να προκαλούν πόνο.

-Ενδομητρίωμα

Το ενδομητρίωμα είναι αποτέλεσμα της ενδομητρίωσης,  κατά την οποία το ενδομήτριο, ο ιστός που βρίσκεται στο εσωτερικό της μήτρας και αιμορραγεί στην περίοδο, αναπτύσσεται και σε άλλες θέσεις όπως στις ωοθήκες. Αν αιμορραγήσει και στις ωοθήκες σχηματίζονται κύστεις που περιέχουν αίμα και λέγονται και σοκολοτοειδείς γιατί το χρώμα του περιεχομένου τους είναι καφέ σκούρο.

Ποιά είναι η θεραπεία της κύστης ωοθήκης;

Αν η κύστη είναι ασυμπτωματική, ο γιατρός θα σας ζητήσει να κάνετε ένα επαναληπτικό υπερηχογράφημα σε 1-2 μήνες γιατί υπάρχουν πολλές πιθανότητες να έχει υποχωρήσει μέχρι τότε. Ακόμα κι αν βρίσκεστε στην εμμηνόπαυση, όπου οι πιθανότητες καρκίνου είναι κάπως περισσότερες, ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει συστηματική υπερηχογραφική παρακολούθηση κι αν η κύστη αλλάξει μέγεθος ή όψη τότε να προτείνει επέμβαση.

Αν παρουσιάζετε συχνά λειτουργικές κύστεις, τότε η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων που καταστέλλουν την ωορρηξία είναι μια καλή επιλογή, για να μη δημιουργηθούν νέες.

Αν η κύστη προκαλεί συμπτώματα ή είναι μεγάλη, ο γιατρός σας θα σας προτείνει απλή αφαίρεση της κύστης ή αφαίρεση της κύστης μαζί με την ωοθήκη, λαπαροσκοπική ή με ανοικτό χειρουργείο. Η επιλογή του είδους της επέμβασης εξαρτάται από τον  τύπο και το μέγεθος της κύστης, την ηλικία, τα συμπτώματα και την επιθυμία  για τεκνοποίηση.