Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: ένα μυστήριο εξιχνιάζεται

To Σύνδρομο των Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) εμφανίζεται στο 6-7% του γυναικείου πληθυσμού, είναι δυνατόν να εκδηλωθεί από την εφηβεία, ενώ μπορεί να υποθάλπει την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη και καρδιαγγειακής νόσου.

Γνωρίζουμε την αιτιολογία του ΣΠΩ;

Το ΣΠΩ πρόκειται για ένα «μυστηριώδη» συνδυασμό ορμονικών ανωμαλιών. Αν και φαίνεται ότι υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, η πρωταρχική αιτία του ΣΠΩ δεν έχει γίνει γνωστή. Θεωρείται πάντως ότι μια από τις βασικές διαταραχές βρίσκεται στην έκκριση και λειτουργία της ινσουλίνης κι αυτός είναι ένας λόγος που συχνά συνυπάρχει παχυσαρκία και η απώλεια βάρους καθίσταται δυσχερής. Άλλη ορμονική διαταραχή που παρατηρείται είναι η υπερπαραγωγή ανδρογόνων από την ωοθήκη.

Πότε θα πρέπει να γίνει έλεγχος για ΣΠΩ σε μια γυναίκα;

Μια γυναίκα θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική βοήθεια όταν παρουσιάζει:

1. Ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση (συνήθως καθυστερήσεις)
2. Ανεπιθύμητη τριχοφυΐα στο πρόσωπο, κυρίως στο άνω χείλος και σαγόνι, ανάμεσα στους μαστούς, στο κάτω μέρος της κοιλιάς και στο εσωτερικό των μηρών.
3. Ακμή, λιπαρότητα και πιο σπάνια κροταφική αλωπεκία (απώλεια τριχών στο τριχωτό της κεφαλής).
4. Μελαγχρωστική ακάνθωση ( πεπαχυσμένο και σκούρο δέρμα στον αυχένα και στις μασχάλες)

Ποιές είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες του ΣΠΩ;

1. Υπογονιμότητα, λόγω απουσίας ωορρηξίας
2. Αυξημένος κίνδυνος για διαβήτη και υπέρταση κατά την εγκυμοσύνη
3. Σακχαρώδης διαβήτης
4. Υψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια στο αίμα
5. Υψηλή αρτηριακή πίεση
6. Καρδιαγγειακή νόσο
7. Καρκίνος του ενδομητρίου

Με ποια μέσα γίνεται η διάγνωση του ΣΠΩ;

Η διάγνωση βασίζεται στο ιατρικό ιστορικό, την φυσική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις. Πρέπει να αποκλειστούν άλλες παθολογικές καταστάσεις που δίνουν παρόμοια συμπτώματα όπως η συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων, το σύνδρομο Cushing, όγκοι ωοθήκης, προλακτίνωμα, θυροειδοπάθειες. Ο γιατρός θα ρωτήσει για τα χαρακτηριστικά του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Κατά την εξέταση θα διαπιστώσει αν υπάρχει ανεπιθύμητη τριχοφυΐα στο σώμα ή ακμή, θα καταμετρήσει την ΑΠ , το ύψος και το βάρος της ασθενούς. Θα ζητήσει τέλος εξετάσεις αίματος για να αξιολογηθούν τα επίπεδα των ανδρογόνων, της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων στο αίμα και πιθανά σημεία σακχαρώδους διαβήτη. Τέλος θα γίνει ένα υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων για να διαπιστωθεί αν οι ωοθήκες είναι μεγαλύτερες σε όγκο και φέρουν διάσπαρτες πολλαπλές μικρές κύστεις, τα ωοθυλάκια, εικόνα τυπική για τις πολυκυστικές ωοθήκες, από την οποία έχει πάρει την ονομασία του το σύνδρομο.

Πως αντιμετωπίζεται θεραπευτικά μια γυναίκα με ΣΠΩ;

Το είδος της θεραπείας εξαρτάται από τα συμπτώματα και από την επιθυμία της γυναίκας να μείνει έγκυος.

Η καθημερινή άσκηση, τουλάχιστον 30 λεπτών τη μέρα και η απώλεια βάρους για τις παχύσαρκες ασθενείς βελτιώνουν το μεταβολισμό της ινσουλίνης και πιθανόν να οδηγήσουν σε ύφεση των συμπτωμάτων και στην αποκατάσταση της ωορρηξίας.

Αν το προέχον σύμπτωμα είναι οι ανωμαλίες της εμμηνορρυσίας, ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει προγεστερόνη ή αντισυλληπτικά δισκία. Γυναίκες που δεν εμφανίζουν ωορρηξία και επιθυμούν εγκυμοσύνη λαμβάνουν ωορρηκτικά σκευάσματα όπως κιτρική κλομιφαίνη ή γοναδοτροπίνες. Σε άλλες γυναίκες με ΣΠΩ θα χορηγηθούν ινοσιτόλη ή υπογλυκαιμικοί παράγοντες για την βελτίωση των διαταραχών του μεταβολισμού της ινσουλίνης που έχουν ευεργετικά αποτελέσματα και στην υπογονιμότητα και στις ανωμαλίες της εμμήνου ρύσεως. Για την αντιμετώπιση της υπερτρίχωσης και ακμής χορηγούνται αντισυλληπτικά δισκία και αντιανδρογόνα, των οποίων όμως τα αποτελέσματα στον περιορισμό εμφάνισης νέων τριχών θα είναι αισθητά μετά από πολλούς μήνες. Διάφορες μέθοδοι αποτρίχωσης θα απομακρύνουν την ήδη υπάρχουσα τριχοφυΐα. Αν η ασθενής παρουσιάζει σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση ή υπερχοληστερολαιμία θα λάβει την ανάλογη θεραπευτική αγωγή.

Μέχρι ποια ηλικία συνεχίζει η ιατρική παρακολούθηση της γυναίκας για το ΣΠΩ;

Η ασθενής με ΣΠΩ αφού υποβληθεί σε μία εξατομικευμένη θεραπεία ανάλογα με την παρουσία και το βαθμό των χαρακτηριστικών του ΣΠΩ, θα συνεχίσει με συστηματική παρακολούθηση για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος των μακροπρόθεσμων συνεπειών του συνδρόμου.