Η πολυπλοκότητα της γυναικείας σεξουαλικότητας

Ας ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για την ιστορία της γυναικείας σεξουαλικότητας…Ο πρώτος που έδειξε επιστημονικό ενδιαφέρον ήταν ο Φρόυντ. Μεταξύ των θεωριών που διατύπωσε ήταν κι εκείνη που χαρακτήριζε τον κλειτοριδικό οργασμό σαν μια ανώριμη και χαμηλής έντασης απάντηση στη σεξουαλική διέγερση, ενώ τον κολπικό σαν την ώριμη απάντηση μια υγιούς σεξουαλικά γυναίκας, με ένταση πολύ υψηλότερη από αυτή του κλειτοριδικού οργασμού. Έκτοτε οι γυναίκες για περισσότερο από μισό αιώνα προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν τον κολπικό οργασμό και οι περισσότερες που δεν τα κατάφερναν κατέληγαν για ψυχοθεραπεία σεξουαλικής δυσλειτουργίας στο ντιβάνι του Φρόυντ ή κάποιου οπαδού του. Στη δεκαετία του 60 ερευνητές όπως ο Kinsley και οι Masters και Johnson, παίρνουν ιστορικό από χιλιάδες γυναίκες για να καταλήξουν ότι οι περισσότερες από αυτές δεν φτάνουν σε οργασμό όταν υπάρχει μόνο κολπικός ερεθισμός. Έτσι ο μύθος που έπλασε ο Φρόυντ καταρρίπτεται, ώστε να θεωρούμε πλέον και τα δυο είδη οργασμού φυσιολογική σεξουαλική απάντηση.

Σήμερα η γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία κατατάσσεται σε τέσσερεις κύριες κατηγορίες, οι οποίες πολλές φορές αλληλεπικαλύπτονται και είναι οι διαταραχές της επιθυμίας, οι διαταραχές της διέγερσης, οι διαταραχές του οργασμού και καταστάσεις πόνου κατά την επαφή. Οι  γυναίκες αναφέρουν τουλάχιστον ένα πρόβλημα σεξουαλικής δυσλειτουργίας στο μεγάλο ποσοστό του 40 % περίπου. Παρόλα αυτά το πρόβλημα σεξουαλικής δυσλειτουργίας προκαλεί ανησυχία και ενόχληση στο 12% του γενικού πληθυσμού των γυναικών.  Οι τελευταίες είναι οι γυναίκες που πρέπει, οπωσδήποτε, να αναζητήσουν βοήθεια από το γιατρό τους. Οι περισσότεροι γιατροί, όμως,  διστάζουν να αναφέρουν το θέμα της σεξουαλικότητας σε μια επίσκεψη ρουτίνας για διάφορους λόγους, όπως έλλειψη άνεσης, χρόνου, μειωμένων δυνατοτήτων  αντιμετώπισης ή απλά περιμένουν από τις γυναίκες να αναφέρουν οι ίδιες το θέμα. Από την άλλη πλευρά και οι γυναίκες είτε δυσκολεύονται να το συζητήσουν με το γιατρό τους επειδή ντρέπονται, είτε έχουν μάθει να ζουν με το πρόβλημά τους. Η αλήθεια είναι ότι γιατροί και ασθενείς  πρέπει, πάντα, να αντιμετωπίζουν το θέμα της σεξουαλικότητας κατά τη λήψη του γυναικολογικού ιστορικού.

Ας περιγράψουμε τις κατηγορίες  γυναικείας σεξουαλικής δυσλειτουργίας :

1.Διαταραραχή επιθυμίας/ενδιαφέροντος : Απουσία ή μείωση ενδιαφέροντος, επιθυμίας, σκέψεων, φαντασιώσεων και δεκτικότητας. Απουσία ή σπάνια η ύπαρξη πρωτοβουλίας ή λόγων παρακίνησης για σεξ. Η απουσία ενδιαφέροντος είναι μεγαλύτερη από αυτή που φυσιολογικά παρατηρείται με την αύξηση της ηλικίας ή την ηλικία της σχέσης.

2.Διαταραχή διέγερσης: α) Απουσία ή σημαντική μείωση υποκειμενικής αντίληψης της διέγερσης (αίσθημα διέγερσης-ευχαρίστησης από οποιοδήποτε τρόπο ερεθισμού). β) Απούσα ή μειωμένη διέγερση των γεννητικών οργάνων ( διόγκωση των χειλέων, κλειτορίδας -ύγρανση). Μπορεί να συμβαίνει το πρώτο ή το δεύτερο μόνα τους ή και τα δύο μαζί.

3.Διαταραχή επίμονης διέγερσης: Αυτόματη, ενοχλητική και ανεπιθύμητη διέγερση των γεννητικών οργάνων ( μυρμήγκιασμα, αίσθηση παλμών), όταν δεν υπάρχει σεξουαλική επιθυμία. Η επίγνωση της διέγερσης είναι συνήθως αλλά όχι πάντα δυσάρεστη. Η διέγερση δεν μετριάζεται από τον οργασμό και παραμένει για ώρες ή ημέρες.

4.Διαταραχές οργασμού: Παρά την έντονη σεξουαλική διέγερση, ο οργασμός μετά από κάθε είδους ερεθισμό απουσιάζει ή εμφανίζεται σε πολύ μικρή ένταση ή καθυστερεί πολύ.

5.Κολεόσπασμος: Επίμονη ή επαναλαμβανόμενη δυσκολία να επιτραπεί η είσοδος στον κόλπο του πέους, δακτύλου ή οποιουδήποτε άλλου αντικειμένου, παρόλο που η επιθυμία της γυναίκας είναι να γίνει η εισαγωγή. Συχνά υπάρχει φοβία, ή ανησυχία μήπως πονέσει. Οφείλεται σε ακούσιες συσπάσεις των πυελικών μυών.

6.Δυσπαρευνία : Επίμονος ή επαναλαμβανόμενος πόνος σε προσπάθεια ή ολοκλήρωση διείσδυσης του πέους στον κόλπο

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει ένα πολύ καλό ιστορικό με ερωτήσεις σχετικές με την ψυχοσεξουαλική κατάσταση της ασθενούς, τον εντοπισμό πιθανών  άλλων προβλημάτων υγείας ή φαρμακευτικής αγωγής  που μπορεί έχουν ως μια από τις συνέπιες ή παρενέργειες, αντίστοιχα, τη σεξουαλική δυσλειτουργία. Η κλινική εξέταση και ίσως κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις όπως ένας ορμονικός έλεγχος, θα δώσουν επιπλέον πληροφορίες. Η θεραπεία καθορίζεται από το είδος της διαταραχής. Ανάμεσα στα θεραπευτικά μέσα που διατίθενται είναι η εκπαίδευση της γυναίκας σχετικά με ζητήματα λειτουργίας και ανατομίας των σεξουαλικών οργάνων, λιπαντικά ή υγραντικά του κόλπου, χρήση κολπικών διαστολέων, πυελική φυσικοθεραπεία, ορμονοθεραπεία. Σε εξέλιξη βρίσκονται ποικίλες μελέτες για άλλα μέσα αντιμετώπισης της γυναικείας σεξουαλικής δυσλειτουργίας. Επίσης συμπληρωματικές θεραπείες, όπως ο βελονισμός μπορεί να βοηθήσουν.

Σεξουαλική επιθυμία ή διέγερση. Ποιό προηγείται στη γυναίκα;

Δεν έχει και τόση σημασία αν έχετε επιθυμία για το σεξ ή όχι. Αρκεί να σας έρθει στην πορεία της ερωτικής συνεύρεσης. Είναι φυσιολογικό να παίρνει την πρωτοβουλία ο σύντροφό σας τις περισσότερες φορές. Για την ακρίβεια, αντίθετα από τους άνδρες, για τις γυναίκες η επιθυμία σεξουαλικής ικανοποίησης δεν είναι η αιτία της σεξουαλικής συνέυρεσης, αλλά το αποτέλεσμα της. Μελέτες από την καθηγήτρια ψυχιατρικής στο University of British Columbia, Rosemary Basson για τη φυσιολογική λειτουργία της γυναικείας σεξουαλικότητας καταλήγουν, ότι η επιθυμία για σεξ μπορεί να έρθει στην πορεία της ερωτικής συνεύρεσης, καθώς αρχίζει η διέγερση.  Αρκεί μια γυναίκα να είναι δεκτική στο σεξ. Στην αρχή μιας σεξουαλικής επαφής η γυναίκα μπορεί να μην ενδιαφέρεται ή να μην επιθυμεί το σεξ αυτό καθαυτό. Αυτό που την παρακινεί να δραστηριοποιηθεί σεξουαλικά μπορεί να είναι  η συναισθηματική οικειότητα που νιώθει για το σύντροφό της, το αίσθημα ότι γίνεται ελκυστική και επιθυμητή, η ικανοποίηση του συντρόφου της, η μείωση του άγχους που έχει όταν απέχει από το σεξ. Υπάρχουν βέβαια και φορές που η γυναίκα αρχίζει το σεξ επειδή επιθυμεί τη σεξουαλική της ικανοποίηση. Η εμφάνιση αυτής της επιθυμίας, ίσως έχει σχέση με τη φάση του κύκλου της και ελαττώνεται με την ηλικία. Σε κάθε ηλικία όμως επανέρχεται  μαζί με μια νέα σχέση.